Samodzielne dziecko, samodzielny dorosły.
Żaden człowiek nie nauczył się samodzielności tylko poprzez obserwację czy słuchanie. Nie dane nam było urodzić się z tak cenną umiejętnością. Samodzielność należy poczuć, doświadczyć i czerpać z niej wielką radość.
W chwili narodzin człowiek jest w porównaniu z innymi istotami najbardziej niesamodzielny i uzależniony od pomocy otoczenia.
Jednak już od pierwszych dni życia zaczyna swą konsekwentną drogę ku niezależności. Samodzielność jest potrzebą rozwojową każdego dziecka. Poprzez podejmowanie prób i gromadzenie doświadczeń stopniowo opanowuje niezbędne w życiu umiejętności, rozwija swoje możliwości, poznaje własną odrębność i kształtuje tożsamość.
Dla większości dzieci, które rozpoczęły swoją przygodę z Przedszkolem Miejskim 152 w Łodzi samodzielność jest bardzo ważna. Od lat pracujemy w oparciu o ideę Planu Daltońskiego, który opiera się na 4 filarach: samodzielności, odpowiedzialności, refleksji i współpracy. Chochliki (grupa trzylatków) z dnia na dzień nabywała nowych umiejętności dostarczających im wiele satysfakcji i radości. Poprzez codzienne wizualizowanie zadań, dzieci w prosty i szybki sposób uczą się planować oraz brać odpowiedzialność za wykonane zadanie.
W każdym tygodniu nauczyciel proponuje zadania rozwijające różne kompetencje. Wspólnie z dziećmi stworzyliśmy przestrzeń do samodzielnego wykonywania zadań, w którym stoi stolik z krzesełkiem a nad nim na wysokości oczu dziecka potrzebne instrukcje. Owocem takiego działania jest szybkie zapamiętywanie nowych umiejętności. Chochliki rozwijają swoje skrzydła w poczuciu bezpieczeństwa i niezależności. Zawsze mogą liczyć na moją pomoc w dowolnym momencie w myśl słów Helen Parkhurst: „…wszystko co dziecko potrafi- nauczycielowi zrobić nie wolno”.
Dzięki samodzielnemu doświadczeniu nauka dzieci przebiega najefektywniej.
Odbywa się to na wielu płaszczyznach codziennych działań np. poprzez zabawę, czynności samoobsługowe (np. ubieranie się), higieniczne (np. korzystanie z toalety, mycie itp.) po przygotowywanie posiłków (np. komponowanie kanapek podczas śniadania, samodzielne nalewanie płynów z dzbanków). Nasza sala nie posiada własnej łazienki. Już w pierwszych tygodniach września dzieci mogą same wychodzić do toalety, do innej grupy. Zakładają kolorowe korale, dzięki czemu każdy pracownik przedszkola, który spotka je poza salą wie, że dzieci się nie zgubiły tylko wyszły za zgodą nauczyciela.
Nasze przedszkole daje dzieciom pełną swobodę, nie ogranicza wyobraźni podczas zabawy, dba o to, aby przybliżyć dziecko do osiągnięcia niezależności w danym obszarze. Każda czynność, którą przedszkolak wykona samodzielnie buduje jego umiejętności, poszerza zakres kompetencji, kształtuje jego wiedzę o sobie, innych oraz o świecie. Wszelkie doświadczenia, które nabywane są samodzielnie już od najmłodszych lat stają się fundamentem w życiu dorosłym.
Monika Bąk
nauczycielka w daltońskim Publicznym Przedszkolu Nr 152 w Łodzi