Ocenianie kształtujące w planie daltońskim na przykładzie daltońskiej Szkoły Podstawowej im. Mieczysława Czychowskiego w Dzbeninie.
Zmieniająca się rzeczywistość wymaga adekwatnych zmian w zakresie edukacji, a jak wiadomo z efektywną edukacją wiążę się właściwa ocena postępów dziecka w zakresie przyswajanej wiedzy i nabywanych umiejętności.Dotychczasowy system oceniania, oparty w dużej mierze na stopniu szkolnym, często wywoływał efekt nauki dla samego stopnia i nie spełniał właściwej roli w procesie kształcenia. Odpowiedzią na potrzeby nowoczesnej edukacji jest ocenianie kształtujące, które to z kolei idealnie wpasowuje się w plan daltoński.Plan daltoński zyskuje coraz więcej zwolenników w Polsce gdyż u jego podstaw leży samodzielność, współpraca, odpowiedzialność i refleksja czyli cechy pożądane u współczesnego człowieka.
Kolejną zaletą planu daltońskiego jest pozostawianie dużej swobody nauczycielowi. Może on tak modyfikować swoje metody pracy, aby uwzględniały elementy oceniania kształtującego, które samo w sobie również modeluje u uczniów odpowiedzialność, samodzielność i, w pewnym zakresie, współpracę. Pierwsza w Polsce publiczna placówka daltońska – Szkoła Podstawowa im. Mieczysława Czychowskiego w Dzbeninie jest w trakcie wprowadzania elementów oceniania kształtującego na obu szczeblach nauczania – w klasach I -III oraz IV-VI. Z uwagi na to, iż ocenianie kształtujące niesie pewną rewolucję w nauczaniu, konieczne jest wprowadzania jego elementów etapami, by mogło ono dobrze przyjąć się na gruncie szkoły. Etapy, które dotychczas wprowadzili nauczyciele ze szkoły w Dzbeninie i które doskonale funkcjonują w codziennej pracy, to:
- wspólne ustalanie, omawianie celów lekcji,
- stosowanie nacobezu,
- informacja zwrotna ustana i pisemna,
- samoocena,
Przy formułowaniu celów lekcji nauczyciel zastanawia się, co chce osiągnąć, czego dzieci mają się nauczyć na danej lekcji. Ważne, aby i uczeń miał taką świadomość, zatem poznanie celów lekcji jest dla niego drogowskazem, pokazującym dokąd zmierza. Zastosowanie nacobezu przedstawia z kolei konkretne wymagania, które uczeń będzie musiał spełnić. Przykład nacobezu dla piszącego zaproszenie:
- Początek zaproszenia (nagłówek)
- Wstęp, czyli kogo zapraszamy
- Rozwinięcie (z jakiej okazji zapraszamy, kiedy – data, godzina i miejsce spotkania)
- Zakończenie ( zachęcenie do przybycia)
- Podpis (kto zaprasza)
Informacja zwrotna do prac pisemnych i sprawdzianów w szkole w Dzbeninie przyjęła formę ujednoliconą we wszystkich oddziałach. Obejmuje oznaczenia:
[++] pozytywne strony pracy ucznia, atuty
[- ] elementy do poprawy, uzupełnienia
[] wskazówki do poprawy
Oprócz przyjętych oznaczeń pisemnych, informacja zwrotna funkcjonuje na bieżąco w formie ustnej. Kładzie się na nią ogromny nacisk, ponieważ zawiera klucz do zdobycia określonej wiedzy i umiejętności przez uczniów.Pamiętać również należy, że informacja zwrotna musi być krótka, zwięzła i zrozumiała. Samoocena czyli ocena własnej pracy. Uczniowie sami określają swoje postępy stawiając swoje imię we właściwym miejscu.
Przykład: Schody do sukcesu
Bezbłędnie dodaję i odejmuję do…
Ocenianie kształtujące polega na pozyskiwaniu przez nauczyciela i ucznia w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się aby nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie, a uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się uczyć. Ocenianie kształtujące idealnie współgra z planem daltońskim i ta zależność została wykorzystana w naszej szkole. Wierzymy, iż dalsze i konsekwentne stosowanie podjętych przez nas działań zaprocentuje w wiedzy i umiejętnościach uczniów. Choć zerwanie z dotychczasowym systemem oceniania opartym na stopniach szkolnych nie jest proste, to jednak warto podjąć to wyzwanie.
mgr Anna Siemiątkowska
