Plan Daltoński w klasach czwartych szkoły podstawowej w Pudliszkach

Dziś zapraszamy ponownie do Pudliszek, a dokładniej do lektury artykułu na temat wprowadzania planu daltońskiego w 4 klasie szkoły podstawowej: 

„Wprowadzając nauczanie zgodne z założeniami Planu Daltońskiego, musieliśmy przeanalizować wiele aspektów dotychczasowej pracy z uczniami na lekcjach. Mając na uwadze charakter naszej szkoły oraz realia oświatowe, w jakich się znajdujemy, zdecydowaliśmy się na początek wprowadzić tylko elementy planu daltońskiego, pozwalające płynnie wdrożyć uczniów do nowych zasad, jakie będą obowiązywały na lekcjach. Pierwszym krokiem była praca wykonana przez wychowawców, a mianowicie podział dyżurów, który stanowi wstęp do wdrożenia odpowiedzialności za najbliższe, szkolne otoczenie.

Tabela dyżurów

Klasa: IV
Wychowawca klasy:
Termin realizacji zadań:

Dyżury	Nazwisko i imię ucznia	Nazwisko i imię ucznia	Uwagi
Menedżer (ekspert)
Rozdawanie i zbieranie kart pracy
Mazanie tablicy w klasach
Pilnowanie ustawiania krzeseł po ostatniej lekcji w danej klasie
Pilnowanie czasu
Karmienie ryb na dużych przerwach
Podlewanie kwiatów w swojej klasie i wietrzenie klasy
Pilnowanie porządku w klasie (zasunięte krzesła, papierki…) po każdej lekcji

Sprawne funkcjonowanie w rzeczywistości szkolnej pozwala uczniom brać pełną odpowiedzialność za samego siebie i swoje otoczenie. Jak się okazało, uczniowie bez problemu odnaleźli się w podziale nowych obowiązków pilnując się nawzajem, dbają o porządek i samodyscyplinę. Tygodniowy system, jaki został przyjęty, pozwala każdemu z uczniów sprawnie wdrożyć się w realia, które towarzyszyły w innych tygodniach kolegom i koleżankom z klasy. Spowodowało to, że już po paru tygodniach czwartoklasiści przestali się oceniać wzajemnie, a zaczęli koncentrować się na jak najlepszym wykonywaniu swoich obowiązków. Zróżnicowane możliwości dzieci sprawiły, iż część z nich lepiej i szybciej się wywiązywała ze swoich obowiązków, a cześć robiła to wolniej i mniej starannie. W tej chwili różnice się zacierają, co jest kolejnym dowodem na słuszność stosowania tego typu rozwiązań. Wiara ucznia w możliwość prawidłowego wykonania obowiązkowych czynności wyrównuje szanse edukacyjne, jakie daje nasza szkoła.

Zdajemy sobie sprawę, że samodyscyplina i odpowiedzialność za wykonywane czynności jest bardzo ważna z punktu widzenia kształcenia dzieci. Ramy czasowe, zastosowanie wizualizacji w postaci chociażby znacznika czy zegara uzmysławiają uczniom (pewnej grupie podświadomie, a pewnej bezpośrednio), że aktywność na lekcji wpływa bezpośrednio na ich osiągnięcia szkolne. Jest to również dowód na to, że zastosowanie metody planu daltońskiego przyczynia się do refleksji nad swoimi możliwościami. Uczniowie nie tylko chcą zdobyć jak najlepszą ocenę, ale również przekonać się o własnych mocnych stronach. Innym aspektem, który da sie zauważyć, to chęć współpracy nie tylko w parach, ale również z innymi uczniami. Tworząc harmonogramy dyżurów wychowawcy zakładają pracę w parach w danym tygodniu, jednakże z reguły co tydzień skład tych par jest inny. Na początku budziło to pewne obawy, czy uczniowie będą współpracować z kolegą czy koleżanką.

Po pierwszych tygodniach byliśmy pozytywnie zaskoczeni, gdyż pary funkcjonują należycie. Kluczem do sukcesu we współpracy wydaje się być tworzenie par i pozytywnych relacji pomiędzy uczniami. Każdy z nich okazuje się być „właściwie koleżeński”. W obu klasach czwartych jest nieparzysta liczba uczniów. W jednej z nich uczennica, która otrzymała orzeczenie o niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim współpracuje w grupie trzyosobowej. W drugiej klasie osoba bez pary dołącza do najbliżej siedzących uczniów. Na lekcji dotychczas uczniowie siadali z wybranymi osobami. W tej chwili, gdy tworzą przypadkowe pary, ich stosunek do siebie jest bardziej wyrozumiały. Zaczynają uzmysławiać sobie, że nie wszyscy są tacy jak „ja”, czy tacy jak mój kolega/koleżanka. Przez cały czas uczą się tolerancji i szacunku do drugiej osoby.

Pary do współpracy

Klasa: IV
Wychowawca klasy:
Termin realizacji zadań:

Lp.	Nazwisko i imię I ucznia	Nazwisko i imię II ucznia	Uwagi
1.
2.
…

Sama lekcja została podzielona w taki sposób, by można realizować wszystkie formy pracy wynikające z trzech kolorów. Bywa, że na początku (kolor zielony), dokonujemy wprowadzenia do lekcji, wspólnie z uczniami analizujemy treści zawarte w podręczniku. Wstęp i analiza prowadzona jest tak, aby podczas pracy w parach (kolor żółty) uczniowie mogli odnaleźć odpowiedzi na zadania zawarte w kartach pracy czy zeszytach ćwiczeń. Po pierwszym etapie uczeń odpowiedzialny za czas zmienia znacznik na czerwony i następuje samodzielne sporządzenie notatki, wykonywanie zadań. Następnie przychodzi czas na pracę w parach (kolor żółty), znacznik zostaje zmieniony i uczeń odpowiedzialny pilnuje czasu, jaki jest wyznaczony w karcie planowania. W tym momencie uczniowie pracują w parach, wykonując wskazane zadania w karcie pracy czy zeszycie ćwiczeń, korzystają przy tym z udostępnionych pomocy.

Po upływie czasu dyżurny zmienia znacznik na zielony i znowu wspólnie z nauczycielem uczniowie analizują poprawność wykonania zadań, w tym czasie na kartach planowania dokonują również samooceny/refleksji. Oczywiście nie na wszystkich zajęciach można zastosować taki układ kolorów. Po każdej lekcji dyżurni zbierają zeszyty ćwiczeń, karty pracy wraz z kartami planowania i zostawiają w swoim port folio w wyznaczonym miejscu. Nakład pracy nauczyciela wiąże się głównie z przygotowaniem kart planowania i kart pracy. To z nich wynika, czego uczeń ma się nauczyć oraz w jaki sposób pracował na lekcji. Drugim momentem czasochłonnym jest sprawdzenie zadań wykonanych na lekcji oraz ich ocenienie. Mając na uwadze początki pracy metodą planu daltońskiego jesteśmy świadomi, iż wprowadzone przez nas elementy są tylko małą częścią składową całego planu. Jednakże jest to na pewno zaczątek do pracy w przyszłych latach i możliwość właściwego wnioskowania, co do postępowania w kształceniu wspomnianą metodą.”

Nauczyciele klas IV w Pudliszkach