Plan daltoński w pedagogice to efekt inspiracji intelektualnych, jakimi poddani zostali na przełomie XIX i XX wieku, myśliciele związani z nurtami edukacyjnymi na świecie. Pośród nich John Dewey zaczął kreślić śmiałe wizje nowego podejścia do edukacji amerykańskiej, a Helen Parkhurst, będąca pod wpływem ducha tych zmian, stworzyła plan daltoński.
Jej idee są do dziś trwałą inspiracją dla nauczycieli na całym świecie. W ramach „planu laboratoryjnego” ( inna popularna nazwa tego systemu nauczania) stawiamy przed sobą problem do rozwiązania, zadanie do wykonania, wskazując jednocześnie na cel, który ma być osiągnięty. W gestii ucznia pozostawiamy sposób rozwiązania problemu, podejmowane w tym celu działania oraz w tempi, w jakim będzie chciał pracować. Chodzi o to, aby poczucie odpowiedzialności za wynik, rozwijało nie tylko jego ukryte umysłowe umiejętnosci, ale także pozwalało nauczyć go właściwej oceny zadania.
Co robi uczeń, gdy otrzymuje więcej odpowiedzialności? Instynktownie szuka najlepszego sposobu osiągnięcia swojego celu.
„Plan daltoński powoduje, że dostajemy od dzieci wiecej sygnałów, stają sie bardziej otwarte na bodźce, bo proponujemy im podjęcie działań w sposób, który odwołuje się do ich naturalnej chęci do nauki, w najlepszym dla nich tempie i czasie. Studiują na własną odpowiedzialność, ale w towarzystwie kolegów i wszyscy przeżywają taką samą przygodę. Tworzą one ten sam rodzaj relacji w życiu szkoły, jakie będą potem budowali w swej działalności zawodowej, w prowadzonym biznesie. Jest to uczenie się przez doświadczanie, przez próbowanie.” Parkhurst Helen, Edukacji w planie daltońskim 1922
Helen Parkhurst opiera swój plan na trzech punktach wyjścia:
WOLNOŚCI, WSPÓŁPRACY i ZADANIACH. Te trzy zasady są strukturalnym fundamentem edukacji daltońskiej. Choć rozwój planu daltońskiego w kilku krajach pokazuje różne praktyki, to pozostają one nadal w ramach tych trzech podstawowych zasad.
(tłumaczenie własne z www.daltoninternational.org)