Mija drugi rok odkąd usłyszeliśmy o edukacji według koncepcji planu daltońskiego. „Nowe” zawsze budzi dużo emocji i niepokoju, jednak „nowe” w przypadku naszej szkoły było koniecznością. Wyniki sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych pozostawiały wiele do życzenia. Nie oznaczało to jednak tego, że mamy złych uczniów czy nauczycieli ale to, że stosowane metody nie przynosiły oczekiwanych efektów. Naszych uczniów nie uczyliśmy samodzielności, odpowiedzialności za swoje działania i współpracy, tylko podawaliśmy wszystko gotowe.
Zaczęliśmy poszukiwać metod, które naprawią naszą sytuację i nauczą nas wszystkich zaufania dla naszych uczniów i oddania inicjatywy w ich ręce. Wówczas Pani dyrektor zainteresowała nas koncepcją edukacji daltońskiej. Jako nauczycielki otwarte na koncepcje pracy z dziećmi pozwalające na ich wszechstronny rozwój, zdecydowałyśmy się na pogłębienie wiedzy o tej koncepcji, a w przyszłości na pracę z przydzielonymi nam dziećmi tą metodą. Na początku było mnóstwo niejasności, obaw, poszukiwań, przemyśleń i pracy własnej, jak to będzie realizowane w pracy z dziećmi. Jednak nasze dążenie do perfekcji, udział w szkoleniach i zaangażowanie dały pożądane efekty i nastawiły nas do podjęcia tego wyzwania w naszej placówce.
Dnia 18 kwietnia 2015 roku odbyło się pierwsze szkolenie całej kadry pedagogicznej. Następnie 2 czerwca 2015 roku pani dyrektor zabrała nas do Szkoły Podstawowej w Śmiglu w celu poznania wdrożonych w tej szkole metod planu daltońskiego. To właśnie tam po raz pierwszy miałyśmy możliwość obserwacji zajęć lekcyjnych i wykorzystanie metod i pomocy dydaktycznych w pracy z uczniem. Dnia 10 kwietnia 2016 r. wzięłyśmy udział w warsztatach poświęconych wykorzystaniu koncepcji edukacji daltońskiej w edukacji wczesnoszkolnej. Warsztaty te odbyły się w Poznaniu w Instytucie Wiedzy Powszechnej. Udział w warsztatach znacznie przybliżył nam stosowanie elementów edukacji daltońskiej w naszej pracy.
Plan daltoński polega na indywidualnej pracy każdego dziecka. Na działaniu, a nie sięganiu po gotowe rozwiązania. Na poszukiwaniu, badaniu świata i wyciąganiu wniosków już od najmłodszych lat. W koncepcji planu daltońskiego wychowawca nie jest liderem procesu, lecz osobą wspierającą i nie tylko on bierze odpowiedzialność za proces uczenia, lecz część tej odpowiedzialności powierza dziecku. Jest obserwatorem i podejmuje działanie wtedy, kiedy jest naprawdę potrzebny. To są właśnie te zasady i działania, na których nam zależało. Od roku szkolnego 2015/2016 w klasach pierwszych w naszej szkole wdrażamy koncepcję planu daltońskiego. Wprowadziłyśmy pewne jej elementy, dostosowane do warunków naszej szkoły i naszej wiedzy. Każdego dnia rano dzieci, po wejściu do klasy, zaznaczają na tablicy magnetycznej swoją obecność tego dnia umieszczając przy swoim zdjęciu kolorowy magnes, natomiast dyżurny klasowy zaznacza aktualny dzień tygodnia i zawiesza obrazki symbolizujące pogodę tego dnia. Dni tygodnia symbolizują kolorowe kwiaty, a zaznaczenie odbywa się poprzez przesunięcie suwaka (listka) na odpowiedni kwiatek. Wspólnie ustalamy plan dnia w postaci obrazków, oznaczających dane zadanie, umieszczamy go na tablicy. Dzięki temu dzieci widzą, jakie zajęcia odbywać się będą w danym dniu. W każdym tygodniu wyznaczamy dyżurnych odpowiedzialnych za poszczególne prace. Są to: dyżurny klasy, grupy, kącika przyrody, łazienki, szatni itp. Dzieci bardzo lubią dyżury. W ich trakcie wykazują inicjatywę, chętnie pomagają innym, lubią czuć się ważne.
Podczas wykonywania poszczególnych zadań korzystamy z sygnalizatora przypominającego sygnalizator drogowy. Znajdują się na nim trzy kolory: czerwony, żółty i zielony. Każdy z kolorów ma swoje znaczenie: kolor czerwony – oznacza pracę samodzielną w ciszy, kolor żółty – można pytać kolegę lub koleżankę, kolor zielony – czas na konsultacje z wychowawcą. Gdy dzieci przystępują do wykonania zadania, nauczyciel umieszcza znacznik w kształcie koła na jednym z kolorów i w ten sposób dzieci wiedzą, jak mają je wykonać: samodzielnie, w grupie, z pomocą nauczyciela. W drugim półroczu wprowadzona została tablica zadań, na której umieszczone są imiona dzieci i zadania z kart pracy, które dzieci powinny samodzielnie wykonać w ciągu tygodnia. Kolorowymi magnesami, odpowiadającymi dniom tygodnia dzieci zaznaczają dzień, w którym rozpoczną wykonanie danego zadania i dzień, w którym je zakończyły. W razie problemów kontaktują się z kolegą lub koleżanką. Jeśli to nie pomaga, proszą o pomoc nauczyciela. W piątek następuje podsumowanie zadań wykonanych przez dzieci. W klasach znajdują się zegary daltońskie. Dzieci śledzą czas upływający na zegarze, dzięki czemu same go kontrolują i mają poczucie jego upływania.
Obecnie nauczanie według koncepcji planu daltońskiego realizowane jest w klasie pierwszej, drugiej, czwartej (na wszystkich przedmiotach), a także w oddziale przedszkolnym. Oddział przedszkolny jest oddziałem integracyjnym, do którego uczęszczają dzieci zdrowe i niepełnosprawne w wieku od 3 do 8 lat. Przy oddziale przedszkolnym mieliśmy największe obawy czy można wprowadzić plan daltoński przy tak dużej różnorodności dzieci ale okazało się, że chyba plan daltoński był stworzony właśnie dla takich różnorodnych oddziałów. Czasami aż trudno uwierzyć, że nauczyciel mógł pracować inaczej z tymi dziećmi. Uważamy, że koncepcja planu daltońskiego sprawdza się zarówno wśród najmłodszych jak i u starszych uczniów. Dzieci nabywają kolejne umiejętności i zdobywają nową wiedzę, uczą się planowania pracy i odpowiedzialności za jej wykonanie, potrafią samodzielnie pracować i współpracować z innymi w grupie, same rozwiązują problemy, wykonują zadania i poszukują właściwych rozwiązań.
Wierzymy, że realizując koncepcję planu daltońskiego uczniowie w przyszłości poczują się silni, nie będą bać się wyzwań, będą lepiej koncentrować się na zadaniach oraz będą bardzo dobrze przygotowani do pełnienia w przyszłości określonych ról społecznych.
Naszych uczniów oraz co wiedzą na temat stosowanej w szkole metody można zobaczyć:
[embedyt] https://www.youtube.com/watch?v=WvY1MywNWAA[/embedyt]
Bogumiła Szolc
Dyrektor
Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Pudliszkach
www.gimpudliszki.pl